“Taşıyıcı Annelik” döllenmeye uygun yumurtası olan kadının herhangi bir sebeple gebe kalamaması veya gebeliği devam ettirememesi sebebi ile döllenme sonrası sürecin biyolojik anne dışındaki başka bir kadında sürdürülmesi ve doğumdan sonra bebeğin biyolojik anne-babaya teslimini öngören bir kavram ve sözleşme. Avukat Habibe Yılmaz Kayar, Taşıyıcı annelik ile ilgili merak edilenleri anlattı.

Türkiye’de taşıyıcı anneliğe ilişkin yapılmış bir hukuki bir düzenleme yoktur. Fakat yasa koyucunun ilişkili olabilecek diğer düzenlemelere bakıldığında taşıyıcı annelik ve bezeri uygulamalar için pek de olumlu yaklaşımı olmadığı da gayet açıktır.
Örneğin; üremeye yardımcı tedavi uygulamalarına ilişkin yönetmelik 1 maddesinde, hizmet yararlanıcılarının evli olması öngörülmüş, 18/5 ile de eşlere kendilerine ait üreme hücreleri kullanılabileceği açıklanmıştır. Bu düzenleme karşısında taşıyıcı annenin bu merkezlerden destek alması olanaklı değildir ( Resmi Gazete:6.3.2010-27513 ).
Oysa pek çok farklı ülkede uygulama yasal olarak yapılmaktadır. Yasa koyucunun taşıyıcı annelik ilgili muhtelif ihtilaflarda nasıl bir tutum alacağının şimdiden öngörmesi gerekmektedir. Yasal düzenleme yapılmaz ise annelik karinesi, soy bağı ve miras hukukunda çok ciddi sorunların çıkması muhtemeldir. Çünkü taşıyıcı annelik uygulamasından ülkemiz yurttaşlarının, yararlanması mümkündür.
Çıkabilecek muhtemel problemler
1-Taşıyıcı anne bebeği vermek istemezse…
Medeni kanunda kesin karine “doğuran kadın annedir” şeklindedir. Türkiye’de doğum yapan taşıyıcı anne kayıtlarda tartışmasız anne olarak yer alacaktır. Fakat bebek genetik olarak anne ile benzeşmeyecektir.
2-Taşıyıcı anne çocuğu verdiğinde biyolojik anne-baba bu bebeği doğrudan kendi hanelerine mi yazdıracaktır yoksa evlat mı edinecektir?
Evlat edinme için en az bir yıl bakım şartı yerine getirilmesi gerekir. Dorudan kayıt ise yasaya uygun değildir.
3-Genetik baba çocuğu tanımak isterse…
Eğer taşıyıcı anne evli değilse genetik baba bu yolu deneyebilir. Fakat bebeğin velayeti yasa gereği hala taşıyıcı annede kalır.
4-Taşıyıcı anne babalık davası açabilir mi?
Uygulamada babalık davası açıldığından çocuğun DNA incelemesi anne ve baba olduğu iddia edinenlerden alınan DNA ile karşılaştırılarak yapılmaktadır. Eğer taşıyıcı anne babalık davası açarsa çocuk ile babanın DNA’ları uyumlu çıkacak fakat taşıyıcı anne ile çocuk arasında genetik olarak uyum bulunamayacaktır.
5-Hastaneye yatış kaydı, biyolojik anne adına yapılırsa…
Sık sık görülen bu uygulama bir suç olup Türk Ceza Kanununun 231. maddesine göre; “ Bir çocuğun soy bağını değiştiren veya gizleyen kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”
6-Taşıyıcı anne evliyse…
Bu durumda bebek evlilik içinde doğmuş sayılacak ve taşıyıcı annenin eşi baba sayılacak ve babanın hanesine kaydedilecektir.