“Okulda yaşanan şiddet olayları her geçen gün artıyor. Öğretmenin öğrenciye uyguladığı ya da öğrencinin başka bir öğrenciyi maruz bıraktığı şiddet vakalarının sayısı giderek fazlalaşıyor” diyen Şebnem Arat’ın, Hürriyet İK’da Kent State Üniversitesi Şiddeti Araştırma ve Önleme Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Daniel Flannery ile gerçekleştirdiği söyleşiden bazı notlar.

Hangi hareketler şiddet sayılır?
Küçük yaşlardaki çocuklar arasında okulda şiddet; dövme, istismar, birbirini tehdit veya kavga düzeyinde olabilirken ileriki yaşlarda bu durum daha ciddi bir boyut kazanabiliyor. Hatta Amerika’da bu durum okula silah getirme noktasına ulaşmış durumda. Bu nedenle şiddeti neler oluşturuyor diye bakacak olursak yaş, şiddet hareketinin seviyesi ve yapılan davranışın tipi dikkate alınmalı. Ayrıca bir okulda çocukların birbirleriyle kavga etmesi çok büyük bir problem olarak görülürken, başka bir okulda bu normal karşılanıyor. Yani duruma bakış açısı farklı olabiliyor.

Kızlar mı yoksa erkekler mi daha fazla şiddete maruz kalıyor?
Kızlar da erkekler de aynı oranda şiddete tanık oluyor. Ama erkekler daha çok fiziksel şiddetin mağduru oluyor. Kızlar ise daha çok tehditlere, istismarlara maruz kalıyor. Aslında fiziksel açıdan çok, duygusal açıdan şiddet daha çok yaşanıyor.

Şiddetin nedenleri nedir?
Çocuklar okula sahip oldukları her duyguyu getiriyor. Yaşadıkları şeylerin yükünü, aileleriyle olan ilişkilerini, okul dışındaki arkadaşlarıyla olan ilişkilerini ve bunun gibi birçok şeyi. Bu noktada öğretmenlerin sosyal çalışmacı olarak görev yapması gerekiyor. Çünkü öğretmenlerden daha öncesinde talep edilmemiş istekler talep edilmeye başlanıyor. ‘Neden şiddet uygulanıyor?’ sorusuna yönelik birçok teori üretilebilir. Çocukların okula gitmek istememesi, okula bağlılık hissetmemeleri, okula ve öğretmenlerine saygı duymamalarını örnek verebilirim.

Şiddeti okulda yaşayan çocuğun geleceği nasıl şekillenir?
Çocuğun şiddete maruz kalması onun, ruhsal sağlığını ve davranışlarını derinden etkiliyor. Şiddeti yaşayan çocuklar ileriki yaşlarında da şiddeti uygulamaya başlıyor. Yaşadıklarını, gördüklerini başkalarına yaşatıyor. Sağlıklı birey olma kavramından uzaklaşıyor.

Okulda şiddeti yaşayan çocukların derslere ve okula bakış açısı nasıl gelişiyor?
Şiddeti okulda yaşayan çocukların okula ve derslere bakış açısı birbirinden farklı olabiliyor. Pozitif düşüncelere de sahip olsalar, negatif düşüncelere de sahip olsalar bunlar zamanla değişebiliyor. Unutmamak gerekiyor ki şiddet okulda, evde, sokakta yani her yerde yaşanabiliyor. Bunun çocuk tarafından dile getirilmesi çok önemli. Ancak dile getirilirse önlem alınabilinir. Bu şiddetin önüne geçilmezse çocuk okuldan uzaklaşır. Ders başarıları düşer.

Okulda şiddet nasıl önlenir?
Şiddeti önlemede erken yaşta müdahale çok önemli. Ayrıca şiddetin önlenebilmesi, şiddet nedenlerine ilişkin doğru tespitler yapılmalı. Çocukların düşsel güçleri geliştirilmeli, eğitimde duygulara da yer verilmeli. Okul programlarında çocuk eğitimine özel olarak yer verilmeli. Öğretmenler ile aileler iletişim içinde olmalı. Çocukların ve gençlerin problemleri dinlenmeli. Çözümleri için çaba gösterilmeli. Öfkeyi kontrol etme yönünde çalışmalar yapılmalı.