Ergenlik dönemi hem gençler hem de aileler için çok sancılı bir süreçtir. Psikolojik, fiziksel ve duygusal değişimlerin yoğun bir şekilde yaşandığı bu dönemde çoğu aile en çok cinsellik ile ilgili konularda sıkıntı yaşar. Yaşanan bu sorunların çözümü için konuşmak yerine genellikle çocuk üzerinde baskı kurulur ve yaptığı şeyler engellenmeye çalışılır.

CİSED Onursal Başkanı Cem keçe, ergenlik dönemindeki gençlerle cinsellik ile ilgili yaşanılan problemlerde nasıl davranılması gerektiğini anlatıyor. Çocukların ebeveynlerinin her dediklerini yaptıkları ve onlara koşulsuz bağlı kaldıkları çocukluk döneminin ardından gelen, pek çok ebeveyn için sıkıntılı ve zor bir dönem olarak değerlendirilen ergenlik dönemi, anne ve babalarda yoğun kaygılar yaratmaktadır. Özellikle bu dönem gençlerinde meydana gelen fiziksel değişimler, kimlik sorgulamaları, hormonsal değişimler, entelektüel gelişim, cinsel bilgi açlığı ve arayışlar, ergenleri yanlış arkadaş seçimlerine, karşı cinsle kurulan yakın ilişkilere, yoğun ve kontrolsüz bir şekilde karşı cins ve cinsel konularda bilgi arayışına, dolayısıyla aileden uzaklaşmaya itebilir. Bu sancılı geçiş döneminde, ergen genci yönlendirme görevi yine aileye düşmektedir. Peki, bu nasıl yapılsa daha doğru ve etkili olur?
Sürekli verilen nasihatler problemi çözemez!
Çocukluktan gençliğe adım atan ergen kız ve erkek çocukların değişimlerinden ebeveynler rahatsız oluyor ve her fırsatta onlara nasihat vererek bu değişimi önleyebileceklerini düşünüyorlarsa, hata yaparlar…
Ergen gençleriyle iletişim ve uyum sorunu yaşayan aileler genellikle buldukları her fırsatta nasihat etmek, eleştirmek, aşağılamak ve bağırmak gibi seçenekleri gündeme alırlar ama bunlar düşünülenin aksine yasaklanan şeylere karşı daha çok merak uyandırmaya neden olacaktır.
Pornografik içeriklere kolay ulaşılıyor
Özellikle günümüzde, internetin hemen hemen her evde var olması ve sosyal medyanın hızla gelişmesi nedeniyle, ergenlikle birlikte başlayan cinsel ihtiyaçlar ve arayışlar, gençleri kolaylıkla ulaşılabilecekleri pornografi içerikli internet sitelerine ve cinselliğin açık saçık yaşanması nedeniyle ulu orta satılan pornografi içeren dergilere yönlendiriyor.
Yasaklamayın, yaşına uygun cinsel bilgi verin
Cinsellikle ilgili merak ettiklerini odasına kapanıp internet başında ya da satın aldıkları dergilerden öğrenmeye çalışan gençlere ebeveynlerin içgüdüsel olarak yapacakları nasihatlerin dışında, yasaklama getirmeleri sıkıntı yaratmaktadır. Bunun yerine, sağlıklı özdeşim kurabilmesi açısından ergenle aynı cinsiyette olan ebeveynin cinsel bilgi vermesi, internette gördüğü ya da izlediği cinselliğin gerçek bir cinsellik olmadığını anlatması, bu yanlış kaynaklardan öğreneceği cinselliğin gelişimi açısından sakıncalı olduğunu ve ileride cinsel sorunlara neden olabileceğini doğru bil dille izah edilmesi çok daha yararlı olacaktır. Bu konuşma yapılırken, ebeveynler koruma ve serbest bırakma dengesini iyi kurmalı, bu bilgilerin verilmesinden sonra internete sınırlama getirilmeli, evde bulunan pornografi içerikli CD’lerin çocuklarının istek ve izniyle atılmalıdır.
Pornografi içerikli CD ve dergileri onun izni olmadan atmayın
Bu konuda ebeveynlerin yaptığı en büyük yanlış, pornografi içerikli CD ya da dergilerin çocuğun izni ve haberi olmadan, gizlice evden uzaklaştırılması olmaktadır. Çocuğun hemcinsi olan anne ya da baba tarafından, yaşına uygun cinsel bilgi verildikten sonra, çocuğun kendi rızasıyla pornografi içerikli CD ya da dergilerin atılması tekrarlarının olmaması açısından oldukça önemlidir. Ebeveynlerin yaptığı diğer bir yanlış da, bulunan pornografi içerikli CD ve dergilerin saklanarak dedektiflik rolü benimsemeleridir. Bu konulara dikkat edildiği sürece, ergende uyanan “takip” izlenimi son bulmuş olacaktır. Bundan sonraki adımda ebeveynler belli etmeden izlemeye devam etmeli fakat hata aramaktansa, iyi şeyleri görüp takdir etmeli ve onlara güvendiklerini göstermelidirler.
Anne-baba evde porno CD bulduğunda nasıl tepki vermeli?
Öncelikle ebeveynlerin çocuklarıyla doğru iletişim kurmaları, onları dinlemeleri ve pozitif disiplini kullanmaları gerekiyor. Porno CD izleme davranışlarını değiştirmek için ceza sisteminden çok ödül sistemini kullanılmalıdır. Cezalandırılmış çocuklar, cesareti kırılmış, kendilerine güvenmeyen çocuklardır. Ceza verilmesi gereken durumlar da olabilir. Ama bu çocuğun gururunu kırmadan yapılmalı, başkalarının yanında eleştirmemeye özen gösterilmeli ve doğru-güzel yaptığı davranışların görüldüğü onlara anlatılmalıdır. Ayrıca düşünülerek kurallar koyulmalı, kurallar ve ilişkilerde devamlılık gösterilmelidir, yoksa çocuk kuralları hiç ciddiye almaz. Porno CD’lerin ortadan kaldırılması konusunda çocuğa yaşına uygun görevler verilmeli ve ailenin ahlaki kuralları öğretilmelidir. Bu süreçte ebeveynler ilgi ve sevgilerini göstermelidirler.
Yetişkin yetişkine ilişki kurmak gerekiyor
Özellikle ebeveynler ergen gençlerin, sırlarını ve sorunlarını paylaşabilecekleri dostları olmak isterler. Diğer bir değişle, anne ve baba statüsü ile yaklaşmaya son verip, arkadaş gibi yaklaşmayı seçerler. Bu iyidir ancak ergenin kendi dostları ve arkadaşları vardır. Sanki onlar o an için ebeveynlerden daha yakındırlar. Buna hoşgörüyle yaklaşılmalı, karşılıklı görüş ve fikir alışverişi yapılarak yetişkin yetişkine bir ilişki kurulmaya çalışılmalıdır. Bu süreçte ebeveynler ergen çocuklarına ne kadar fikir danışır ve onun düşüncelerinin kendileri için çok önemli olduğunu gösterirlerse, onlar da ebeveynlerine danışacak, öğrenmek istediklerini soracak ve gerektiğinde sırlarını paylaşacaklardır. Aksi takdirde, şart koşarak ve eleştirerek kurulan iletişim, ergenin daha çok içe dönük bir hal almasına neden olacaktır. Bu da, birbirinden kopuk ve bozuk ilişkileri meydana getirecektir. Ergen ve aile arasındaki sorunların büyümemesi ve kopukluk yaşanmaması için yetişkin yetişkine ilişki kurulmasına özen gösterilmelidir.
Cinsel eğitim şart!
Doğumla başlayan cinsel eğitim çocukluk döneminde de devam ediyor. Çocuklar 3 yaşa kadar temeli atılan cinsel kimlikle, kız ya da erkek olduğunun bilincine varıyor ve cinsiyetine özgü davranışlarını toplumun belirlediği örneklerle öğrenmeye başlıyorlar. Dolayısıyla, meraklarını giderebilmek için cinsellik hakkında birbiri ardına sorular sormaya devam ediyorlar. Özellikle kız çocuklarının babalarıyla cinsellik hakkında konuşmaları toplumumuzca hoş karşılanmaması ya da zor olması nedeniyle çoğunlukla cevaplar aynı cinsten gelmektedir. Bazen ise prensip olarak, ailede çocuğa en yakın olan birey cinsellik hakkında bilgi vermektedir. Bu yanlış olmamakla birlikte aslında yapılması gereken en doğru davranış, çocuğun soru yönelttiği bireyin direk cevap vermesi olacaktır. Tek ebeveynli çocuklardaysa, çocuğun birlikte kaldığı ebeveyn bilgi vermelidir. Sorunun yöneltildiği ebeveynin çocuğunu diğer ebeveyne ya da ailenin başka bir ferdine yönlendirmesi çocuğun cinsellikle ilgili algılarını olumsuz yönde değiştireceğinden, cinselliğin ebeveynlerin sadece biriyle konuşulacak, yasak, kötü ya da gizli bir şey olduğunu düşünmesine neden olacaktır. Çocuklukta edinilmiş bu bilgi, onda cinselliğin gizli bir şey olduğu imajını yaratacak ve belki de, ileride cinsel sorunlara neden olacaktır. Şayet, anne ve babanın cinsellik konusundaki bilgileri yetersiz ya da bu konu hakkında konuşmakta kendini rahatsız hissediyorsa konu ile ilgili bir uzmandan yardım alarak çocuğu bilgilendirmesi gerekmektedir.