İnsanın diz bölgesinde yer alan kıkırdaktan oluşan dokuya menisküs denir… Alt ve üst bacağı birleştiren eklem dokusu menisküs yırtılmasının belirtileri ve menisküs hastalığının sebeplerini gelin inceleyelim.

Bir menisküsün yaralanmasının veya yırtılmasının nedenleri çok yönlüdür. Travma anında pek çok faktörler söz konusu olduğundan çoğu zaman kesin bir zedelenme mekanizmasından bahsedilemez.

Menisküs lezyonları konusundaki seriler gözden geçirildiğinde iç menisküs yırtıklarının, dış menisküs yırtıklarına oranla daha fazla olduğu gözlenir. İç menisküsün kapsül ve tibial yan bağla sıkı iliksisi, onu diş menisküse oranla daha hareketsiz kılmaktadır. Diş menisküsün kapsül ve yan bağ’a gevsek bir şekilde tutunması, halka seklindeki yapısı ile iç menisküse oranla daha hareketli olabilmekte ve böylece dizin zorlayıcı hareketlerine bile uyum göstererek yaralanma riskini azaltmaktadır. İç menisküs yırtığının oranı; sporcularda iş kazalarında veya mesleki uğraşlar sonucu menisküs lezyonu gelişenlerde 20/1’e kadar yükselmekte, karışık hasta grubunda ise bu oran 8/1 olarak belirtilmektedir. Menisküs yırtıklarının etiyolojisinde ön planda gelen sportif travmalardır. Çeşitli sporlar içerisinde menisküs lezyonu oluşturma riski en fazla olan futbol’dur, bunu atletizm, Amerikan futbolu ve kayak izler.

Futbolcularda krurisin kramponlu ayakkabılar ile zeminde sabit tutulduğu sırada uyluğun ani rotasyonu sonucu yaralanma mekanizması gelişebilir ve oyunda dize direkt gelen darbe veya zorlayıcı kuvvetler menisküsleri zedeleyebilirler.

Atletizmde menisküs lezyonuna neden olabilecek branşlar, atma (çekiç, disk, v.s) ve atlama ile ilgili olanlardır. Burada da ayak sabit dururken, vücudun ve de buna bağlı olarak uyluğun ani ve süratli bir şekilde dönmesi ile diz üzerinde gelişen rotasyon mekanizması rol oynar.

Sportif travmalar içerisinde kayak ile olanlar, genellikle ayağa sıkıca bağlanmış kayağın bir yere takılması veya gevşemesi sonrasında semifleksiyondaki dizin aniden dönmesi ile oluşur.

Kayakçılarda diz üzerine olan travmalardan sonra menisküs yaralanması ile birlikte kapsül-bağ lezyonlarda sık görülür. Diz ekleminde kapsül-bağ yaralanması ve menisküs lezyonu oluşturan ağır bir diz travması sonrası, kapsül ve bağ rüptürüne bağlı semptomlar ön planda gelir. Böylesine kombine lezyonlarda öncelikle iç yan bağ rüptürü, ön çapraz bağ rüptürü ve iç menisküs lezyonları sıklıkla gelişmektedir. Yalnız bağ lezyonu oluşturmuş bir travma sonrası ansıtabil bir dizde menisküs lezyonun da gelimse riski yüksektir.

Menisküs tedavisi

Menisküste zedelenen bölgenin yeri önemlidir. Menisküslerin iç kısmının kanlanması çok iyi olmadığı için buradaki yaralanmaların iyileşmesi daha zordur. Dış kısımdaki alanın ise kanlanması daha iyidir ve daha kolay iyileşir.

Menisküs yaralanmasının akut safhasında dizde ağrı ve şişlik belirgindir. Bu durumda şişliğin inmesi ve ağrılığın azalması için aralıklı soğuk uygulama, bacağın altına yastık konularak hafif kaldırılması, hareket kısıtlaması ve ağrı kesiciler faydalı olacaktır.
Dizin yapısının bozulmadığı, ek anatomik bozuklukların olmadığı durumlarda destekleyici bandaj, dizlik verilebilir ve sportif faaileyetler bir süre kısıtlanabilir. Fizik tedavi ile uyluk kasları kuvvetlendirilerek dize binen yük dengelenebilir ve menisküslerin ileri hasarı önlenerek dokunun iyileşmesine fırsat verir. Örneğin; Hastanın kemik yapısı sağlam. Bağ dokusu sağlam. Kan dolaşımı iyi. Ama menüsküs var.
Bu durumda % 90, hastanın tedavisi için ameliyat düşünülmez. Normal bir tedaviyle bile hasta iyileştirilebilir. Belirli egzersizler yapılarak hasta iyileştirilebilir.

Böyle bir durumda, hastaya akupunktur tedavisi uygulandığında, iyileşme süreci hızlanır ve çok daha iyi sonuç elde edilir.

Ameliyat olmam gerekir mi?

Bazı durumlarda cerrahi müdahele gerekebilir. Menisküs yırtığının yeri, şekli, beraberindeki kas, lif incinmeleri ameliyat kararını etkileyen faktörlerdir. Ayrıca konzervatif tedaviye rağmen ağrının devam etmesi ve günlük aktiviteleri önemli derecede etkilemesi de ameliyat kararını etkileyebilir.

Ameliyatta, eğer menisküs yırtığının olduğu yerin kanlanması iyiyse yırtık dikilir ve iyileşmesi beklenir. Kanlanması yetersiz olan bir bölgede yırtık oluştuysa, dikilse bile iyileşmesi çok zor olacağından menisküsün hasarlı kısmı çıkartılır. Sağlam doku korunmaya çalışılır. Çok nadir durumlarda menisküsün tamamı çıkartılır. Böyle bir durumda menisküsün sürtünmeyi önleyici, şok emici özelliği ortadan kalktığı için eklemde zamanla kireçlenme oluşur.

Artroskopi nedir?

Cerrahi girişim ya açık ameliyat, ya da son zamanlada daha sık kullanılan artroskopi ile yapılabilir. Artroskopi, dizi kesmeye gerek kalamdan, iki-üç delikten cihazların konması ile yapılan bir işlemdir. Bir delikten fiberoptik bir cihaz geçerek alanın görüntülenmesini sağlar. Diğer deliklerden ise gerekli cerrahi girişimler yapılır. Açık ameliyata göre daha ağrısızdır, genelde hastanede yatmayı gerektirmez. Lokal, bölgesel veya genel anestezi ile yapılabilir