En bilineni elbette Hz. Hüseyin’in, yakınları ve yandaşları 72 kişiyle beraber, Muharrem ayının 10. günü Kerbela’da Emeviler tarafından katledilmesini anmak ve bu acıyı paylaşmak için yapılan bir tatlı geleneği olmasıdır. Bunun yanında Nuh peygamberin, tufanın son günlerinde gemisinin ambarında arta kalan erzakla yaptığı yiyecek gibi, birçok dini önderin (Hz. Muhammed, Hz. İbrahim, Hz. Musa, Hz. İsa, Hz. Yusuf ve Yunus peygamberler) gerçekleştirdiği ya da yaşadığı kimi olayların Muharrem’in 10. günü olduğu inancıyla bir kutlu paylaşım geleneği olarak yapılır aşure. Öyle ki, zamanla kültürlerin kaynaşması ile farklı inançlara sahip topluluklarda da yer eder aşure. Aynı coğrafyada yüzyıllardır Müslümanlarla birlikte yaşayan Hristiyan Ermeniler, Rumlar, Süryaniler ya da Museviler de aşure ya da aşure benzeri tatlılar yapmaktadır. Örneğin Ermenilerin “anuşabur” tatlısı bir tür aşuredir. Bir bakıma, ayrılıkların ortadan kalktığı bir paylaşım ve kardeşlik yemeğidir aşure. Kelime olarak Arapça “aşara”, yani on rakamından gelen aşure, o özel 10. günün anısına atfedilen özel bir tatlıdır bu nedenle.

Aşure nasıl yapılır diye sorulduğunda yöreye, coğrafyaya göre farklı farklı cevaplar alınabilir. Kimi koyu kıvamlı kimi daha sulu tercih eder aşureyi. Tabi burada yapılış yöntemi ve kullanılan malzemelerin çeşidi ve miktarı etkendir. Bütün bunlar bir yana, aşure için genel kabul görmüş kimi önemli noktalar mevcut. Örneğin, kıvamı yerinde iyi bir aşure çok koyu renkli olmamalı, şeker ve su miktarı iyi ayarlanmış olmalıdır. Lezzetli bir aşurenin nasıl yapıldığı en güzel bir tarif üzerinden anlatılır. Seçtiğimiz tarif ise şöyle: (Malzemeleri aşureyi dağıtacağınız ev sayısına göre aynı oranlarda arttırıp azaltabilirsiniz.)

Malzemeler:

Süsleme: İri kırılmış ceviz, kuş üzümü, dolmalık fıstık, nar taneleri.

Buğdayın hazırlanması
Buğdayı geceden ayıklayıp soğuk suyla ovarak yıkayın. Üzerini 2-3 parmak örtecek şekilde soğuk su koyarak kaynatın ve kaynama başlayınca tencerenin kapağını ve ocağın ateşi kapatın. Buğdayların şişmesi için bu gerekli. Sabaha kadar sıcak ortamda bekletilen buğdayların kabarması bu şekilde sağlanacaktır.

Nohut ve fasulyeleri pişirirken dikkat edilecekler
Nohut ve fasulyeyi de ılık suya koyarak gece boyunca bekletin. Sabah nohutu düdüklü tencerede yaklaşık 1 saat kadar haşlayın. Aynı anda fasulyeyi de aynı şekilde 1 saat normal tencerede haşlayın. Farklı sürelerde pişen nohut ve fasulye kullanılabildiği için şöyle bir özelliğe lütfen dikkat ediniz. Nohut ve fasulye öyle pişirilmelidir ki elinize aldığınızda çok pişmiş ama dağılmayacak şekilde olsun. Çünkü aşureye katıldıklarında şeker bunları biraz sertleştirecektir. Fasulyeleri sakın süzüp bekletmeyin, parçalanıp dağılırlar.

Nohut ve fasulye pişerken şunları yapabilirsiniz:
Yıkanıp küp küp doğranmış kuru kayısılar, üzerlerini kaplayacak kadar su ve 1/2 su bardağı şeker konulmuş küçük bir tencerede haşlanır. Kayısılar mutlaka küp küp veya farklı şekilde ama mutlaka küçük doğranmalı. Aşure tatlı kaşığı ile yeneceği için bu kaşığın içine rahat rahat sığacak büyüklükte olmalıdır. Öyle ki, kaşığı aşureye daldırdığınızda en az 5 çeşit malzeme kaşığa sığabilmeli diyor aşure tarifi veren ustalar. Yoksa kocaman bir kayısı kaşığı kaplarsa yediğiniz aşure olmaz denilemekte. Haşlanan kayısılar delikli kepçe ile bir tabağa alınarak bekletilir. Bu sefer yıkanmış kuru üzümler aynı şerbetin içine katılıp haşlanırlar. Yine delikli kepçe ile kayısıları koyduğumuz tabağa ilave edilebilirler. Öte yanda kuru incirler yıkanıp küp küp doğrandıktan sonra bu sefer sade şekersiz su içinde haşlanır. Yine daha önce haşlanan kuru meyvelerin içine katılırlar. Küçük tencerede kalan az miktardaki şekerli su tamamen karardığı olduğu için dökülür. Yoksa aşurenin rengi de kararır. Bu şekilde zorlukla hazırlanan malzemeler sayesinde aşure berrak, açık bir renk alır.

Sabah tenceredeki buğday suyunu çekmiş lapa vaziyetinde olacağı için; eğer lapa ılık ise ılık su, soğuk ise soğuk su katıp karıştırılıp süzülür. Yaklaşık 20-25 litrelik tencereye aktarılır. İçine yıkanmış pirinci de ilave edip yaklaşık 10 litre kadar su konulur ve kaynatılmaya başlanır. Tencereye her malzeme katıldığında hafif bir karıştırma işlemi uygulanır. Kaynama başlayınca önceden haşlanmış nohut ve fasulye ilave edilir. Her malzeme ilavesinde kaynama duraklayacaktır. Bu durum önemli. Malzeme katımı ve kaynama işlemi arasındaki bu aşamalara dikkat etmek gerekiyor. Dolayısıyla her seferinde kaynamanın başlaması beklenir. Haşlanmış kuru meyveler de katıldıktan sonra bir taşım kaynatılarak içine şeker ilave edilir. Ve tekrar kaynama başlayınca 1 kahve fincanı gülsuyu koyarak 2 dakika kadar daha kaynattıktan sonra ocağın altını kapatabilirsiniz. Aşureniz artık hazırdır. Bu arada eğer diyet yapıyorsanız şeker oranını azaltabilirsiniz elbette, 5 su bardağı yerine 4 su bardağı koyabilirsiniz fakat bu aşurenin özgün tadında olumsuz bir etki bırakabilir. Malum, aşure şekerli, tatlı bir yiyecektir.

Afiyet olsun…