Çiftlerin bir yıl süresince korunmamasına rağmen çocuklarının olmaması kısırlık olarak değerlendirilmektedir. Çocuk sahibi olamayan çiftlerde problem kadında veya erkekte olabileceği gibi her ikisinde de olabilir. Biz bu yazıda kadının hamile kalamama nedenlerini inceleyeceğiz.

Yumurtlama bozuklukları
Ovulasyon bozukluğu yumurtlamanın olmaması veya düzensiz ve seyrek olmasıdır. Kadınlarda yumurtlama bozukluğundan şüphelenen doktor hastadan bir kaç ay boyunca ateş ölçme yoluyla ve ultrasonografi ile grafik isterler. Bununla adetin uzunluğunu, yumurtlama zamanını ve sıklığını öğrenmeye çalışırlar. Bu bozukluklarda genelde ilaç tedavisi ile başarılı sonuçlar alınmaktadır. Doktor tiroid bezini de kontrol edip sorun olmadığını gördüğü takdirde yumurtanın olgunlaşmasını doğrudan ilaçla teşvik eder. Klomifen gibi bir takım maddelerle yumurtlama uyarılması yapılır. Yumurtalıklar aşırı uyarıldığından, birden fazla yumurtanın olgunlaşması da gündeme geldiğinden çoğul gebelik ihtimali de ortaya çıkmaktadır.

Bu tedavide her kadının vücut yapısı değişik olduğundan ilaca vereceği cevaplar da değişik olmaktadır. İlacın az ya da çok gelmesi ihtimaline karşı bu ilaç kullanılmaya başlandığında, o dönemde her gün veya dokourun öngördüğü ölçüde ultrason tedavisine gerek olmaktadır. Yumurtalıklar klomifen tedavisine hiç cevap vermedikleri takdirde humangonadotropinle veya releasing faktörlerle (hormon pompaları) uyarma yöntemi gündeme gelir. Bilgisayarla yönlendirilen bu daimi enfüzyonlar vücutta taşınır ve yan etkileri yoktur. Ayrıca beyindeki hormon yönlendirmenin düzgün çalışmadığında ve düzensiz salgılandığında bunlar oldukça mantıklı yöntemlerdir.

Sarı cisim hormonu yetmezliği
Bu hormon adet döneminin ikinci yarısında üretilir ve yumurtlamadan sonra boş olan yumurtacıktan oluşur. Bu hormon progestronu üretir; progestron da yumurtanın döllenmeden sonra rahme yerleşmesini sağlar. Adet bozuklukları olan kadınlarda bu dönem ya çok kısa ya da çok uzundur. Bir döllenme söz konusu olduğunda rahim gebeliğe yeterince hazır değildir. Böyle durumlarda sarı cisim hormonlarına hormon iğneleriyle ve suni gestajen ile destek verilir.

Tüplerin hasarlı veya tıkalı olması
Yumurtalık kanalları olan fallop tüplerinin kısmen ya da tamamen tıkalı olması sperm ile yumurtanın buluşmasını engeller ve hamileliği imkansız kılar. Tüplerdeki bu hasarlar enfeksiyonlar, endometriozisden önceden geçirilmiş ameliyatlar gibi birçok nedenden dolayı olabilir. Ayrıca kadında tüplere zarar veren iltihaplanmalar, cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve rahim içi araç kullanımı sonucu da ortaya çıkabilir. Genelde laparoskopik cerrahi ile düzenleme yapılabilir. Netice alınmazsa tüp bebek yöntemine başvurulur.

Prolaktin hormonunun fazla miktarda olması
Çocuk sahibi olamayan her beş kadından birinde prolaktin hormonunun miktarı yüksek çıkar. Prolaktin hormonu hipofiz bezinde üretilir ve normalde hamilelik döneminde en fazla düzeye çıkar. Yüksek prolaktin miktarı yumurtaların gelişmesini ve yumurtlamayı yavaşlatır. Böyle olması emzirme dönemi için yararlıdır. Fakat çocuk isteyen hastalar için bu önemli bir sorundur. Çünkü hamile kalmak için olgunlaşmış yumurtanın döllenmesi şarttır. Yüksek prolaktinin sebebi hiçbir zaman bulunamamıştır. Stres ve ilaç kullanımı olabilir. Kimi zaman ise beyindeki iyi huylu bir tümör… Bunlar prolaktinin aşırı derecede üretilmesine neden olabilir. İlaçlarla bu durum dengelenebilir. Genelde gece yatarken alınan ilaçlarla tedavi yoluna gidilir. Çünkü prolaktin özellikle geceleri vücut tarafından üretilir.

Fazla androjen üretimi
Bir kadının kanında erkek cinsel hormonları bulunduğu taktirde doktor hiperandrojenden söz eder. Bu hormon kadında folekül yapıcı hormonları FSH etkilerini kısıtlar. FSH hormonu hipofiz bezinde üretilir ve yumurtalıkların ilk adet yarısında yumurtlamalarını sağlar. Hiperandrojen hormonu böbrek üstü bezlerinin salgısında olan bozukluklar nedeni ile ortaya çıkar. Kortizonla tedavi edilirler. Kısırlık tedavisinde kortizon en az miktarlarda organizmayı etkileyecek şekilde uygulanır. Hormon seviyesi sürekli olarak kontrol altında tutulmalıdır.