Geçtiğimiz hafta Aydın’daydım ve döner dönmez sıcak sıcak size aktarmak istedim. Orada neler oluyor? Daha çok Akdeniz diyeti diye bilinir, bol bol taze sebzeler, meyveler, balık ve zeytinyağı demektir bu. Ben bir Egeli olarak bizim oranın sırlarını anlatacağım. Buradaki insanlar nasıl oluyor da daha uzun yaşıyorlar? Nasıl oluyor da yaşlı teyzeler, kendi işlerini kendileri hallediyorlar? İşte cevaplar burada...

Eşim İstanbullu.. Hatta İstanbulluyum demez asla, Ortaköylüyümder. Kalabalığın ortasında büyümüş biri olduğundan mı bilmem, bana hep “Sen ne kadar sakinsin” der dururdu. Sakin olduğum gerçek. İstanbul’da yaşamaya başlayan her egeli “Bu insanlar nereye ve neden koşuyor” diye sormuştur. Trafik bizim alışık olmadığımız bir kavram!Çünkü gerçekten Ege sakindir, huzurludur ve bu sebeple Egeli insanlar çok rahattır. Peki bu rahatlık, sağlıklı yaşamda ne anlama gelir? Cevap şu; sağlıklı yaşam için, sağlıklı beslenme için sadece doğru besin değil, huzur çok önemlidir. Ben bunu nasıl değiştirebilirim ki diye soruyorsanız... Kendi huzurunuzu bulun. Size tavsiyem detoks yapmak ve temizlenmek istiyorsanız Ege’de Aydın'da, Kuşadası'nda, İzmir'de, Eski Foça'da, Nazilli'de, Çeşme'de 1 hafta geçirmek gerekir. Hem de benim yaptığım gibi, internete girmeden, cep telefonu kullanmadan, televizyon seyretmeden. İnsanlarla sohbet etmek, sokakta saate bakmadan gezinmek, ağacın altında oturmak ve acıkınca sebze yemek, ekmek üzeri süzme yoğurt yemek en doğal ve gerçek detokstur!

Ege’de kırmızı et tüketimi çok yüksek değildir. Bazı yemeklerin içinde kıyma bulunur veya haftada 1 gün kızartmanın yanına köfte yapılır. Balığın en rahat bulunduğu yerler Aydın, İzmir, Muğla olsa bile, orada yaşayanlar balığı meze gibi tüketirler. Yani sanki yanındaki otlar, kızartmalar ana yemekmiş de, balık mezeymiş gibi davranılır. İç bölgelerde balık tüketimi azalır, kırmızı et tüketimi artar.

İstanbul’da çalışmaya başladığım zamanlardı; hastalara ne yediklerini sorduğumda çorba, et biraz da bazen zeytinyağlı yanında ekmek vb. gibi cümleler duymaya başladım. Sonunda birine “zeytinyağlı” nedir diye sordum. zeytinyağı ile pişmiş, içine pişerken kesme şeker eklenmiş ve soğuk yenen sebze olduğunu öğrendim! Gülmeyin! Ben 23 yaşında öğrendim bunu. Neden mi? Ege'de aklınıza gelen her şey zeytinyağı ile yapılır da ondan! Yağların kızartılmış halini çok tavsiye etmem ama bunu söylemeden geçemem, Ege’de özellikle yaz ayları neredeyse her evin önünde geçerken zeytinyağında yapılan kızartma kokusu alırsınız. Patlıcan, yeşil biber kızartması ve bol sarımsaklı yoğurt, üzerine yine zeytinyağında pişirilmiş domates ile tüketilir. Kilo vermek istiyorsanız bu bölüm size uygun değil ama siz bu sebzeleri yağsız, fırında yaparak yine üzerine sarımsaklı süzme yoğurt ve ızgara domates, soğan ekleyerek yaz akşamları hafif bir yemek yiyebilirsiniz. zeytinyağını da sadece domates sosun içine ekleyebilirisiniz.

Ege deyince sizin de aklınıza mutlaka birbirinden lezzetli otlar gelir. Arapsaçı, cibez, turpotu, sarmaşık, hardal otu, radika gibi otların bazıları zeytinyağında pırasa veya soğan ile kavrularak (üzerine sarımsaklı yoğurt ile), bazıları da zeytinyağı ve limon ile soslanarak yenir. Sofrada genelde çorba, bir kıymalı sebze yemeği veya kavrulmuş ot, yanında ayrıca salata, yanında bulgur veya pirinç, mutlaka sofrada süzme yoğurt veya tam yağlı yoğurt vardır. Sanat (oğlum) öğleden sonra acıkınca o sırada evde haşlanmış taze börülce vardı. Çocukluğumda yaptığım şeyi denedim ve sıcak börülceleri alıp, henüz 3 yaşında bile olmayan, sebze yemeklerine hayran olmayan oğlumun önüne koydum. Üzerine de limon sıktım. Sanırım artık börülceyi seviyor.

Benim için börek demek ıspanaklı, pazılı, dalgan (ısırganlı) ve pırasalı yapılmış yani otlu börek demektir. Tam buğday unu ve bu yeşilliklerle yapılan börek hem sağlıklı hem de kalorisi diğerlerine göre çok çok daha düşüktür. Ekmek neredeyse her öğünde yenir. Ben çocukken anneannemin yaptığı salçayı ekmek üzerine sürer yerdim. Bu alışkanlıkları koruyor olmamızda fayda var.

Eğer istiyorsanız tabii ki! Ben oradaki yaşamı özetledim. Aslında yazacak daha çok şey var... Bu yazdıklarım aslında sağlıklı yaşam ve kalitel, hastalanmadan yaşlanmak için olması gerekenler. Kilo vermek istiyorsanız yapmanız gereken şey porsiyonları kontrol etmek! Özetle, sabah kahvaltıda kesik peyniri zayıflamayı hızlandırır ve kesinlikle kalorisi en düşük peynirdir. İçine zeytinyağını da koyun derim. Sabah yarım ekmek değil de 2-3 dilim tam buğday (köy ekmeği) yemek, yemeklerde kullanılan zeytinyağını biraz daha kontrol etmek, tüm gün yemeyip akşam 1 kg meyve yememek, gün içine dağıtmak, yemeklerde 1 kâse'den fazla yoğurt yememek ve bol bol hareket etmek. Ege’dekilerin zayıf olmamasının sebebi porsiyonların büyük, sağlıklı besinlerin fazla tüketilmesidir. Miktarları kontrol edebildiğiniz sürece Ege diyeti ile zayıflayabilir ve sağlıklı bir yaşam sürebilirsiniz.