Dr.Bülent Urman bize tüp bebek başarısızlığının nedenlerini anlattı.



"34 yaşındayım. Eşimde sperm azlığına bağlı üç defa tüp bebek yaptırdım ve her seferinde başarısız oldu. Doktorlar embriyo kalitemin iyi olduğunu söylüyorlar. Bundan sonra ne yapmalıyım?"

"28 yaşındayım. Dört defa tüp bebek denemem var. Hepsinde de embriyo kalitesinin kötü olduğu söylendi. Son denememden sonra don ör yumurta önerildi. Gerçekten de artık hiç şansım kalmadı mı?"

Bu iki sorunun cevaplarını beraberce vermeyi ve çiftler tüp bebek tedavisinde neden başarısız olurlar bu konuya bir miktar değinmeyi istiyorum.

Tüp bebekteki başarısızlıkları bu hastalarımızın sorularında da görüldüğü gibi iki başlık altında incelemek lazım. Bunlardan ilki iyi kaliteli embriyo yani döllenmiş yumurta transfer edilmesine rağmen gebe kalamayanlar ve her seferinde embriyo kalitesi kötü olan kadınlar. Embriyo kalitesi kötü olan grupta gerçekten de sonucu değiştirecek bir yöntem pek yok. Bu çiftlerde herhangi bir kromozom anormalliği yönünden bir genetik inceleme yapmak gerekir. Bazen kadında veya erkekte dengeli olarak taşınan kromozom bozukluklarına (translokasyon) rastlanabilir. Bu gibi durumlarda oluşacak olan döllenmiş yumurtaların %80′inden fazlası anormal veya taşıyıcı olacaktır.

Eğer yumurtalık kapasitesi iyi ise yani fazla sayıda embriyo oluyorsa Preimplantasyon Genetik Tanı (PGD) yapılarak sağlıklı embriyoyu bulup rahim içine yerleştirmek yararlı olabilir. Genetik herhangi bir problemi olmayan ancak tekrarlayan kötü embriyo kalitesi olan olgularda ise çeşitli yöntemler denenmiş ancak bunların etkinliği ve/veya güvenilirliği kanıtlanamamıştır. Bunların arasında Sitoplazma transferi, Ko-Kültür’ler, embriyo yapıştırıcı (embriyo glue) ve destekli yuvalama sayılabilir.

Tekrarlayan kötü embriyo kalitesinin genelde nedeni yumurtalara bağlıdır. Çok nadiren sperm kalitesizliğine bağlı olabilir. Özellikle Azospermik erkeklerden testlerde alınan olgunlaşmamış (spermatid) spermler ile dölleme yapıldığında embriyo kalitesi kötüdür ve bu embriyoların transferi ile gebelik elde edilme şansı yoktur. Eğer genetik inceleme de normal çıkacak olursa bu çiftlerde genellikle yumurtalık seviyesinde bir genetik problem olabilir ki bunun tamiri mümkün değildir. Ancak don ör yumurta ile uygulama yapılabildiğin de gebelik olacaktır.

İyi kalitede embriyo transferine rağmen gebe kalamayan çiftlerde ise başka araştırmaların yapılması gerekebilir. Bunların başında rahim içinde herhangi bir anormallik olup olmadığının değerlendirilmesi amacı ile Histeroskopi yapılmasıdır.

Histeroskopi ışıklı bir teleskop yardımı ile rahim içine girilerek rahim su ile şişirilmesinden sonra içine gözle bakılması işlemidir. Histeroskopi de daha önce gözden kaçmış olan myom polip veya yapışıklıklar görülebilir. Bunların aynı anda Histeroskopi ile tedavisi de çoğu zaman mümkündür. Kötü embriyo transfer tekniği veya zor embriyo transferi de gebelik oranlarını düşürecektir.

Embriyo transferleri hep zor olan kadınlarda rahim ağzının genişletilmesi veya Histeroskopi ile tıraşlaması yapılabilir. Tüpleri tıkalı olan kadınlarda eğer tüplerin içinde su birikmiş ise (hidrosalpinks) bu tüplerin yeni bir tüp bebek denemesinden önce çıkarılması gerekir. Bu şekildeki tüplerin mevcudiyeti tüp bebekteki başarıyı yarı yarıya azaltacaktır. Eğer embriyom transferleri hep 2 veya 3. günlerde yapılmış ise gecikmiş bir embriyo transferinin (Blastokist transferi) yararı olabilir. Bu şekilde daha önceki denemelerinde başarısız olan çiftlerde gebelik oranları artırılabilmektedir.

Bu sayılanların dışında antifosfolipid taramalarının veya tüp bebek tedavisi sırasında verilecek olan kan sulandırıcı ajanların herhangi bir yararı gösterilmemiştir.

Preimplantasyon genetik tanı ise bu grup hastalarda bilgilendirici olmasına rağmen gebelik oranlarında herhangi bir artışa neden olmaz.



Dr.Bülent Urman